Komisarz Montalbano to serial telewizyjny produkowany i emitowany przez włoską telewizję RAI od 1999 roku, oparty na powieściach detektywistycznych Andrei Camilleri. Commissario Montalbano jest od lat najczęściej oglądanym serialem włoskiej telewizji, bijącym rekordy oglądalności. Był emitowany w ponad 60 krajach.

Każdy odcinek to zupełnie nowa historia. Głównym bohaterem jest komisarz policji, Salvo Montalbano, a historie rozgrywają się w wymyślonym przez autora książek sycylijskim mieście, Vigàta. W tytułowej roli, Luca Zingaretti.

Jeśli nie znasz jeszcze serii filmów o komisarzu Montalbano to fantastyczna okazja, aby obejrzeć dwa lub trzy odcinki i zobaczyć, czy to coś dla ciebie. W 2021 roku ten włoski serial udostępniła platforma Neflix, wszystkie odcinki, a jest ich ponad trzydzieści, mają polskie napisy.

W tym artykule przybliżam kilka miejsc na Sycylii, które posłużyły za tło do nakręcenia serialu o commissario Montalbamo. Są to najczęściej pojawiające się miejsca i obiekty. Mam nadzieję, że przeczytasz go z przyjemnością, a być będzie nawet zainspiruje się do podróży śladami słynnego komisarza z Vigàty.

Sycylia komisarza Montalbano

Miasteczka i miejsca, które opisuję poniżej naniosłam na mapę, abyś mógł szybko się zorientować w jakiej części Sycylii jesteśmy. To oczywiście nie jest pełen wykaz lokalizacji wykorzystanych w serii o komisarzu Montalbano, skupiłam się na miejscach najbardziej charakterystycznych.

Punta Secca – trzy charakterystyczne miejsca

W Punta Secca znajdziemy dom komisarza, nadmorską restaurację, do której często wpada, a także znaną z czołówki latarnię morską i dwie plaże. Pierwsza z nich to plaża przy latarni, druga znana jest dziś głównie jako plaża Montalbano, ponieważ stoi tam filmowy dom komisarza.

Wskazówka I Lokalny przysmak to kanapka, pane capuliato. Capuliato to pomidory pełne słońca, które są myte, krojone, solone i suszone na słońcu, po czym krojone. Na końcu lądują w marynacie – oliwie z bazylią, oregano, ewentualnie z dodatkiem czosnku lub papryczki chili. Capuliato jest używane głównie do makaronu, chleba lub bruschetty, ale także do przyprawiania nadziewanej focacci typowej dla rejonu Ragusy.

Dom komisarza Montalbano w Marinella

Filmowy dom komisarza Montalbano w Marinella to miejsce, gdzie z pewnością każdy z nas chętnie spędziłby wakacje. I jest to jak najbardziej możliwe, ponieważ od 2003 roku ta piękna willa w Punta Secca jest do wynajęcia i funkcjonuje jako B&B La Casa di Montalbano.

Willa była na początku XX wieku magazynem ryb. W 1904 roku, Giovanni di Quattro, dziadek obecnego właściciela, wielki miłośnik morza, kupił ów magazyn za 4 tysiące lirów. Oczywiście budynek nijak nie przypominał dzisiejszej pięknej i zadbanej willi.

Lata później, dom odkryła przypadkiem Elvira Sellerio, założycielka wydawnictwa Sellerio Editore z Palermo, wydawca kryminałów Andrei Camilleri. Kiedyś wynajęła z mężem na wakacje apartament blisko owej willi i przechadzając się brzegiem morza, zobaczyła dom, który absolutnie ją oczarował. Kiedy padł pomysł na film o Montalbano, ona miała już wizję, jednak wcale nie było tak łatwo przekonać innych, że komisarz policji miałby mieszkać w takich warunkach. Trzeba było także przekonać właścicieli willi do tego projektu, a entuzjazmu na początku wcale nie było.

Na mapach Google wystarczy wpisać: Spiaggia Punta Secca – Casa di Montalbano i już można sprawdzić okolicę.

Latarnia morska z czołówki serialu

Także latarnia morska, którą widać w czołówce i piękna plaża znajdują się w Punta Secca, dosłownie 300-400 m od domu komisarza. To Faro di Punta Secca zbudowana w 1853 roku, znajdziesz ją przy Lungomare Amerigo Vespucci.

Przy okazji czołówki – w Marina di Ragusa także nakręcono fragment, poza tym miasteczko pojawiło się w kilku odcinkach. W czołówce zobaczymy także miasteczka Ragusa Ibla i Modica.

Wskazówka I Na blogu znajdziesz przepis na pasta al forno del commissario Montalbano.

Restauracja Enzo a Mare

Nadmorska restauracja, do której inspektor Montalbano chętnie wpada na posiłek, a czasem także by omówić jakieś sprawy. To w rzeczywistości niewielka restauracja znana jako Enzo a Mare, położona wzdłuż Viale Amerigo Vespucci w Punta Secca. Niegdyś to miejsce słynęło z wieczorów tanecznych przy dźwiękach grającej szafy, ale na przestrzeni lat zmienił się wygląd i charakter.

Obecnie to restauracja, która oferuje dania oparte wyłącznie na świeżych rybach. Co ciekawe, nazwę „Enzo a mare” wymyślili scenarzyści „Il commissario Montalbano” i tak już zostało.

Wskazówka I Jeśli interesują cię piękne sycylijskie wyspy, zobacz 10 najpiękniejszych.

Już dziś możesz zarezerwować bilety, aby skorzystać z atrakcji turystycznych na Sycylii

Scicli czyli Vigàta

Ratusz w miasteczku Scicli czyli Municipo di Scicli, stojący przy barokowej ulicy Francesco Mormino Penna to słynny posterunek policji w Vigàta, w którym pracuje Montalbano i jego koledzy.

Cała XVIII-wieczna via F. Mormina Penna w 2002 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i jest jedną z najpiękniejszych ulic Sycylii.

Ratusz stał się jednym z najważniejszych planów filmowych serialu, zarówno na zewnątrz, jak i we wnętrzach.

I tak, na niższych kondygnacjach budynku znajdują się pomieszczenia komisariatu. Natomiast na pierwszym piętrze zlokalizowano gabinet Luci Bonetti Alderighi, komisarza Montelusy. W rzeczywistości gabinet na pierwszym piętrze jest miejscem pracy burmistrza Scicli.

Notabene Montelusa to, obok Vigàty, koleje miasteczko, które wymyślił sobie autor książek o Montalbano.

Sceny kręcone przed budynkiem są równie częste, stoją tam zwykle radiowozy i Tipo komisarza, ale to także miejsce spotkań i rozmów. Montalbano rozmawia ze swoim zastępcą, Domenico „Mimi” Augello, inspektorem Giuseppe Fazio, z Agatino Catarella, operatorem centrali na komisariacie Vigàta czy innymi funkcjonariuszami.

Nieopodal stoi także budynek komendy policji w Montelusa, mowa o Palazzo Iacono znajdującym się na Piazza Italia.

Inne budynki z miasteczka przewijające się w serialu to kościoły: San Michele, Santa Teresa, San Bartolomeo, apteka Antica farmacia Cartia, budynek Palazzo Fava i inne.

Wskazówka I Polecam ci także sycylijską Taorminę szlakiem kultowego filmu, Wielki błękit.

Na południe od Scicli: Donnalucata i Sampieri

Piękne i długie plaże Donnalucata i Sampieri są jednymi z najpiękniejszych na tym odcinku sycylijskiego wybrzeża.

Donnalucata i jej dwie piękne plaże: Ponente i Micenci wraz promenadą przy via Marina stały się wybrzeżem filmowej Marinelli. Przy wielu okazjach możemy podziwiać domy stojące wzdłuż promenady z oszałamiającym widokiem na wybrzeże. Donnalucata była ulubioną nadmorską dzielnicą arystokracji, o czym świadczy jej wyrafinowana architektura.

Natomiast na klifie Pisciotto, na wschód od Sampieri, znajduje się serialowa Mànnara. To dawna cegielnia Fornace Penna, która działała w latach 1912 – 1924, do momentu jej podpalenia. Obecnie region Sycylia zbiera fundusze i czyni starania, by ruinę cegielni zachować w jak najlepszym stanie. To zabytek archeologii przemysłowej.

W serialu Mànnara pełni funkcję miejsca, które nie cieszy się renomą wśród mieszkańców i miejscowej policji: nielegalny handel, prostytucja, tajemnicze zaginięcia.

Ragusa Ibla

Wiele scen pokazujących Vigàtę jest kręconych na Piazza Duomo Ragusa Ibla, nad którym góruje imponująca katedra San Giorgio, zbudowana w 1738 roku.

Na końcu Piazza Duomo znajduje się także piękny, jasnoniebieski budynek, który niejednokrotnie pojawił się w serii. To Circolo di Conversazione, który jest nazywany także Caffè dei cavalieri. Ów budynek został zbudowany w 1850 roku w stylu neoklasycystycznym przez arystokrację miejską, aby mieć specjalne miejsce, w którym można rozmawiać i spędzać czas z dala od „zwykłych ludzi”.

Ruszając w głąb miasta aleją Corso XXV Aprile, dojdziemy do ulubionej restauracji Montalbano. Komisarz jest stałym bywalcem Trattoria San Calogero. W rzeczywistości to A’ Rusticana, którą znajdziesz przy Vico Domenico Morelli 4. Wracając na Corso XXV Aprile i idąc dalej, dojdziesz do ogrodu, Giardino Ibleo, który także czasami pojawia się w serialu.

I w końcu jedno z najbardziej oczekiwanych ujęć. Cudowna panorama na Ragusa Ibla sprzed kościoła Maria delle Scale. Kościół tak naprawdę znajduje się w połowie drogi między Ragusa Superiore a Ragusa Ibla i prowadzą do niego 242 stopnie. Dla tej panoramy zdecydowanie warto je pokonać!

WYBRAŁAM DLA CIEBIE TE OTO TRZY WYJĄTKOWE MIEJSCA NOCLEGOWE W RAGUSA

Castello di Donnafugata – dom mafiosa

Luksusową siedzibą szefa mafii, 90-letniego Balduccio Sinagra, jest wspaniały budynek, którym w rzeczywistości jest niedawno odrestaurowanym Castello di Donnafugata. Zamek jest toczony zapierającym dech w piersiach parkiem o powierzchni 8 hektarów.

Ten XIX-wieczny dom barona Corrado Arezzo de Spuches, znajduje się około 15 km na zachód od Ragusy. Budynek zajmuje powierzchnię ponad 7500 m kw. i jest podzielony na trzy kondygnacje. Ma ponad 120 pomieszczeń, z których około dwudziestu jest obecnie dostępnych dla zwiedzających.

Zaledwie 400 m od zamku jest wciąż działająca stacja kolejowa, Donnafugata.

Jako ciekawostkę dodam, że Luca Zingaretti, filmowy komisarz Montalbano, w 2012 roku poślubił w zamku swoją drugą żonę.

Modica

To kolejne wspaniałe miasto, które zostało odbudowane, podobnie jak Scicli i Ragusa, po destrukcyjnym trzęsieniu ziemi z 1693 roku. Modica to klejnot sztuki barokowej, a przy tym jest znana na całym świecie z produkcji słynnej czekolady. W 2002 roku miasteczko zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Modica pojawia się zarówno w czołówce, jak i w wielu odcinkach.

WYBRAŁAM DLA CIEBIE TE OTO TRZY WYJĄTKOWE MIEJSCA NOCLEGOWE W MODICA

Sceny kręcone w Modica pokazują często katedrę San Giorgio i położony obok Palazzo Polara.

Pałac Polara znajduje się przy Corso San Giorgio, dosłownie obok katedry. Zbudowany pod koniec XVII wieku, charakteryzuje się barokową fasadą i schodami, które podkreślają jego dostojność. Na frontonie wyróżnia się herb rodziny z Gwiazdą Północy.

Kuchnia i szlaki Montalbano – książki

Polecam trzy książki w języku włoskim opisujące szlaki Montalbano na Sycylii oraz jego ulubione potrawy:

1. Maurizio Clausi „I luoghi di Montalbano. Una guida” (Miejsca Montalbano. Przewodnik, 2007).
2. Stefania Campo „I segreti della tavola di Montalbano. Le ricette di Andrea Camilleri” (Sekrety stołu Montalbano. Przepisy Andrei Camilleri, 2009).
3. Nanni Nigito “La cucina del Commissario. Racconti di ricette tipiche dei luoghi di Montalbano tramandate dai ricordi della nonna” (Kuchnia komisarza. Opowieści o typowych przepisach miejsc Montalbano ze wspomnień babci, 2016).

Poza tym cała seria książek autorstwa Andrea Camilleri o komisarzu Montalbano jest dostępna w języku polskim. TU KUPISZ KSIĄŻKI  ANDREA CAMILLERI W JĘZYKU POLSKIM.

Kilka ciekawostek o serii Montalbano

1. W założeniu Andrea Camilleri chciał napisać tylko jedną książkę o komisarzu Salvo Montalbano. W 1994 roku wydał z wydawnictwem Sellerio pierwszą książkę, a skończyło się na napisaniu około czterdziestu tomów. Szacuje się, że we Włoszech sprzedano ponad 20 milionów egzemplarzy. Kryminały sycylijskiego pisarza zostały rozpowszechnione w 28 krajach i przetłumaczone na 31 języków.
2. Luca Zingaretti pochodzi z Rzymu i wciela się w rolę Montalbano od 1999 roku. Kiedy reżyser serialu wybrał Zingarettiego, Camilleri zadzwonił do niego i zapytał: „Dlaczego łysy?”.
3. Vigàta to wymyślone miasto, w którym żyje i pracuje Montalbano. W rzeczywistości odpowiada mu Porto Empedocle w prowincji Agrigento, miejsce urodzenia Andrei Camilleri. Vigàta to idealne miejsce, którego nazwa jest inspirowana nazwą miasteczka Licatą, niedaleko Porto Empedocle.
4. Ragusa, Scicli, Modica, Comiso i Punta Secca stały się celem setek tysięcy turystów z całego świata. W latach 2017 – 2019 turystyka w rejonie Ragusy wzrosła o 48%.
5. Livię, dziewczynę Montalbano, grały trzy aktorki. Pierwsza (od 1999 do 2011) to Austriaczka, Katharina Böhm. W dziewiątym sezonie pojawiła się szwedzka, Lina Perned. Od 2016 roku do dziś Livię gra Sonia Bergamasco.
6. Serial był emitowany w ponad 60 krajach i znalazł się w pierwszej dziesiątce z 10 najczęściej oglądanych programów w Wielkiej Brytanii w 2016 roku. Obecność na Netflixie zapewne znacznie powiększyła pulę fanów serialu i książek.
7. Sukces serii skłonił producentów Palomar i Rai Fiction do stworzenia kontynuacji z młodym Montalbano, granym przez Michele Riondino. Pierwszy sezon został wyemitowany w 2012 roku, drugi w 2015 roku.
8. W 2013 roku, w numerze 2994 komiksu Myszka Miki (Mickey i obietnica kota) przedstawione jest śledztwo komisarza Salvo Topalbano, osadzone na Sycylii, opracowane przez Giorgio Cavazzano. Topalbano pojawił się później w dwóch innych wydaniach.

Nie masz teraz czasu na czytanie? Nie ma sprawy! Zapisz  sobie poniższe zdjęcia na Pinterest, aby przeczytać później.

Włoska poczta

Dzielę się z Tobą moimi włoskimi podróżami mając nadzieję, że cię zainspirują do samodzielnego poznawania jednego z najpiękniejszych krajów na świecie. Dlatego zachęcam, abyś dołączył także do czytelników mojego newslettera, poste italiane. Tylko dzięki temu nie przeoczysz niczego, co się pojawiło na blogu, ale przede wszystkim, otrzymasz mnóstwo dodatkowych informacji.

Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu praktycznych informacji o Italii, zapraszam Cię do mojej grupy na FB: Moje wielkie włoskie podróże, którą wyróżnił Magazyn Glamour, jako jedna z najciekawszych grup na FB. Zapraszam cię także na mojego Instagrama, na którym znajdziesz całą masę włoskich inspiracji!