Pistacje z Bronte, nazywane „zielonym złotem” Sycylii, są nie tylko smaczne, ale i niezwykle wartościowe. Stanowią symbol miasta Bronte oraz całej prowincji Katania.
Dzięki unikatowym warunkom klimatycznym i glebie wulkanicznej w regionie, pistacje z Bronte wyróżniają się na tle innych odmian swoim wyjątkowym smakiem i aromatem.
Dzięki swoim niezrównanym właściwościom organoleptycznym i odżywczym, pistacje z Bronte zdobyły międzynarodowe uznanie, co zostało potwierdzone przyznaniem im statusu Chronionej Nazwy Pochodzenia przez Unię Europejską. To prestiżowe wyróżnienie nie tylko chroni autentyczność i jakość pistacji, ale także promuje dziedzictwo kulinarne Sycylii na świecie.
Ponadto, pistacje mają kluczowe znaczenie dla gospodarki Bronte i okolicznych miejscowości. Uprawa, zbiór i przetwarzanie pistacji są ważnym źródłem dochodu dla wielu rodzin, a także przyczyniają się do rozwoju turystyki kulinarniej w regionie.
Czas lepiej się przyjrzeć pistacjom z Bronte.
Skąd się wzięły pistacje na Sycylii
Pistacje z Bronte, znane również jako „zielone złoto” Sycylii, mają fascynującą historię, która rozpoczyna się na Bliskim Wschodzie, skąd to drzewo zostało sprowadzone do Europy.
Na Sycylię pistacje trafiły z Persji za sprawą Arabów około IX wieku n.e., którzy przywieźli ze sobą nie tylko rośliny, ale także wiedzę na temat ich uprawy.
Region Bronte, położony na zachodnich stokach Etny, stał się szczególnie słynny z uprawy pistacji dzięki swoim unikalnym warunkom klimatycznym i glebowym, które są idealne dla tego wymagającego drzewa.
Pistacja jest drzewem o małych rozmiarach, które najlepiej rośnie na suchych, dobrze odwodnionych glebach. Gleby wulkaniczne, bogate w minerały i mikroelementy, są szczególnie sprzyjające dla pistacji, ponieważ zapewniają drzewom niezbędne składniki odżywcze, a jednocześnie umożliwiają dobry drenaż, co jest kluczowe dla zdrowego rozwoju korzeni.
Te specyficzne warunki, połączone z klimatem śródziemnomorskim, z ciepłymi latami i chłodnymi, ale nie mroźnymi zimami, tworzą idealne środowisko dla pistacji.
Cykl życia pistacji
Pistacje, zwane lokalnie „frastuca”, mają swoje korzenie w starożytnej Persji. Odmiana uprawiana w Bronte jest jedyną w swoim rodzaju dzięki specyficznym warunkom wulkanicznej gleby.
Pistacja jest drzewem o długowiecznym, które może przetrwać i owocować przez wiele lat, szczególnie gdy rośnie w tak sprzyjających warunkach, jakie oferuje wschodnia Sycylia. W idealnych warunkach glebowych i klimatycznych, na wulkanicznych glebach bogatych w składniki odżywcze i przy odpowiedniej pielęgnacji, drzewa pistacji mogą żyć nawet ponad 300 lat.
Pistacje są unikalne nie tylko ze względu na swoje środowisko, ale także ze względu na cykl życia. Drzewa pistacji są dwupienne, co oznacza, że istnieją oddzielne osobniki męskie i żeńskie. Aby uzyskać owoce, konieczne jest zapylanie kwiatów żeńskich przez męskie, co jest często wspomagane przez wiatr.
Drzewa pistacji naturalnie wchodzą w okres owocowania co dwa lata ze względu na naturalną tendencję do naprzemiennego owocowania.
To oznacza, że obfite zbiory jednego roku często są następowane przez rok o mniejszej produkcji. Ta biologiczna cecha pistacji ma bezpośredni wpływ na sposób i czas zbiorów.
Warto też wiedzieć, że pistacje zaczynają produkować owoce około 5-8 lat po posadzeniu, ale pełnię swojej produktywności osiągają po około 15-20 latach. Mogą owocować obficie przez wiele dekad, pod warunkiem odpowiedniej pielęgnacji i korzystnych warunków środowiskowych.
Pistacje z Bronte są otoczone opieką sycylijskich rolników, dzięki czemu dają wspaniałe owoce!
Pistacje z Bronte – zbiory i proces przetwarzania
Na Sycylii mamy do czynienia z drzewem Pistacia terebinthus, czyli pistacja terpentynowa nazywana także terebintem, terebintowym lub terpenowym drzewem.
Zbiór pistacji odbywa co dwa lata, w latach nieparzystych, od końca sierpnia do początku września.
Pistacje z Bronte są zbierane ręcznie, ponieważ rośnie na glebie lawowej – w dialekcie sycylijskim „la sciara” – co nie pozwala na użycie maszyn, a wymaga zespołów wyspecjalizowanych zbieraczy. Zrywane ręcznie pistacje są wrzucane do pojemnika, zwykle trzymanego na ramieniu.
Dla rodzin z Bronte ten etap jest pracochłonny, ale i długo wyczekiwany, ponieważ niejednokrotnie w zbiorach uczestniczą całe rodziny. Jest to często tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie. Zbiory są czasochłonne, ale taki proces pozwala na zachowanie wysokiej jakości orzechów.
Po fazie zbiorów następuje mechaniczny proces usuwania mięsistej osłonki, która po dojrzeniu przyjmuje kolor kości słoniowej. W ten sposób otrzymuje się pistację w łupinie, zwaną „ditignosella”.
Kolejną fazą jest suszenie, które odbywa się w specjalnych szklarniach. Aby owoce osiągnęły odpowiedni poziom suchości, potrzeba średnio od dwóch do trzech dni gorącego sycylijskiego słońca. Ta tradycyjna, powolna i naturalna metoda nadaje owocom szczególny, niezrównany zapach.
Po wyschnięciu pistacje z Bronte są gotowe do obrania. Proces ten odkrywa pistację z drugiej, zdrewniałej skorupy (natura wyposażyła pistację w podwójną ochronę). Dziś ten etap odbywa się za pomocą maszyn, dawniej używano „lo sciffu”, wklęsłego bloku kamienia lawowego, na którego krawędzi, za pomocą ostrych narzędzi, rolnicy obierali pistacje.
Po wyłuskaniu można przystąpić do „obierania” pistacji. Oznacza to eliminację bardzo cienkiej, fioletowej warstwy, która delikatnie pokrywa owoc. Robi się to za pomocą „oparzacza”, w którym orzechy są zanurzane na kilka minut w gorącej wodzie (około 90°C). Podczas krótkiego moczenia, błona otaczająca nasiona pęcznieje, a specjalne gumowe cylindry powodują jej rozdarcie, dzięki czemu pistacje z Bronte zachowują intensywną szmaragdową zieleń.
Na koniec pistacja przechodzi przez wstępną, maszynową selekcję, a finalnie zostaje poddana ostatecznej, starannej selekcji dokonywanej przez wykwalifikowany personel.
Wszystkie opisane powyżej etapy przetwarzania przeprowadzane są metodami całkowicie naturalnymi i bez użycia substancji chemicznych szkodliwych dla człowieka i środowiska.
Pistacchio di Bronte DOP – pistacje z Bronte z prestiżowym wyróżnieniem
Pistacje z Bronte, znane jako „Pistacchio di Bronte DOP”, są jednym z najbardziej cenionych produktów rolnych Sycylii, słynącym na całym świecie z wyjątkowych właściwości odżywczych, organoleptycznych oraz niepowtarzalnego smaku i aromatu.
W 2009 roku, uznając te unikalne cechy, pistacje z Bronte otrzymały znak Chronionej Nazwy Pochodzenia, czyli w języku włoskim Denominazione di Origine Protetta (DOP). To prestiżowe oznaczenie UE stanowi potwierdzenie unikalności produktu, który jest ściśle związany ze swoim geograficznym miejscem pochodzenia, obejmującym specyficzne warunki klimatyczne i glebowe, które nie mogą być zreplikowane gdzie indziej.
Otrzymanie przez pistacje z Bronte statusu DOP nie tylko przyczyniło się do zwiększenia rozpoznawalności i prestiżu tego produktu na rynku międzynarodowym, ale także do ochrony tradycyjnych metod produkcji i promocji zrównoważonego rolnictwa w regionie.
Pistacje z Bronte – obszar uprawy
Dla pistacji z Bronte zdefiniowano precyzyjnie obszar uprawy, który obejmuje tereny w gminach Bronte, Adrano i Biancavilla. Te obszary są unikalne ze względu na swoje położenie na stokach Etny, co zapewnia roślinom pistacji bogate w składniki odżywcze, wulkaniczne gleby oraz specyficzny mikroklimat. Te naturalne warunki przyczyniają się do nadania pistacjom z Bronte ich charakterystycznego smaku i aromatu, który jest ceniony przez koneserów na całym świecie.
Techniki produkcji i zbiory pistacji z Bronte
W ramach ochrony statusu DOP ustalono również szczegółowe wytyczne dotyczące technik produkcji, zbioru oraz etykietowania, aby zapewnić najwyższą jakość produktu końcowego.
Techniki uprawy muszą być zgodne z tradycyjnymi metodami, które są dostosowane do ochrony środowiska i zachowania naturalnego ekosystemu. Zbiory pistacji odbywają się co dwa lata, głównie w sposób ręczny, co pozwala na selektywne zbieranie dojrzałych orzechów i minimalizację uszkodzeń.
Pistacje z Bronte – etykietowanie produktów
Etykieta produktów „Pistacchio di Bronte DOP” jest ściśle regulowane, aby konsumenci mogli mieć pewność, że kupują autentyczny produkt najwyższej jakości. Na etykiecie muszą znajdować się informacje potwierdzające, że produkt pochodzi ze zdefiniowanego obszaru geograficznego oraz spełnia wszystkie wymogi produkcji i jakości określone przez specyfikację DOP.
Święto Pistacji w Bronte
Sagra del Pistacchio jest wydarzeniem kulturalnym, które przyciąga turystów chcących odkryć sycylijskie tradycje kulinarne i cieszyć się unikalnym smakiem lokalnych pistacji.
Odbywa się co roku pod koniec września na kilku placach i ulicach historycznego centrum Bronte.
Sagra del Pistacchio to świetna okazja do degustacji różnorodnych potraw i produktów z pistacji – od tradycyjnych słodkości, jak lody, cannoli, granita, torroncini czy tradycyjne bucellato, po nowoczesne kreacje kulinarne: pesto, wykwintne dania główne, a nawet dodatek do wędlin i kiełbas.
Jest to także wydarzenie pełne muzyki, tańca, występów na żywo oraz warsztatów kulinarnych. Uczestnicy święta pistacji mogą nauczyć się, jak je wykorzystywać w domowej kuchni, poznając sekrety lokalnych mistrzów kulinarnych.
Organizowane w ramach festiwalu wycieczki do plantacji pistacji dają unikalną szansę na zobaczenie, jak rosną te wyjątkowe drzewa, oraz na zrozumienie, jak dużo pracy i pasji wkładają lokalni rolnicy w produkcję „zielonego złota”.
Wskazówka I Warto obserwować stronę 
Sagra del Pistacchio na FB.
A co z samym Bronte?
Miasteczko nie jest na trasie popularnych miejsc do odwiedzania, bo i nie wyróżnia się niczym szczególnym.
Nazwa „Bronte” ma greckie korzenie i oznacza „grzmot”. Jest to również imię jednego z Cyklopów w mitologii greckiej. Cyklopi, według mitów, byli jednookimi olbrzymami pracującymi jako kowale dla Zeusa, wykuwając jego błyskawice. Mit o Cyklopach i ich związku z Etną jest częścią bogatej tradycji mitologicznej Sycylii, która łączy lokalne miejsca i zjawiska naturalne z bogatą mitologią grecką.
Dawniej można było zobaczyć Museo dell’Antica Civiltà Locale, ale jest obecnie zamknięte na stałe.
Można za to odwiedzić muzeum sycylijskich wozów, Museo del Carretto Siciliano oraz Pinacoteca Real Collegio Capizzi.
Da miłośników architektury sakralnej, polecam trzy kościoły: Chiesa Parrocchiale di Maria Santissima del Rosario, Chiesa Matrice della SS. Trinità i Chiesa di San Giovanni.
Wart zobaczenia jest zamek, Castello di Nelson. Choć jest na obrzeżach Bronte, to jeden z najciekawszych zabytków w okolicy. Został przekazany rodzinie Nelsonów przez króla Ferdynanda III jako podziękowanie za pomoc w walce przeciwko Napoleonowi. Zamek, często nazywany Domem Nelsona (Casa del Nelson), mieści muzeum, w którym można zobaczyć pamiątki związane z Horatio Nelsonem oraz historię regionu.
Na pewno warto zajrzeć do lokalnych barów na genialną granitę pistacjową.
Wskazówka I Aby zobaczyć rosnące pistacje z Bronte, wystarczy przejechac się drogą z Bronte w kierunku Katanii. Poszczególne gaje są oczywiście za ogrodzeniem, ale ponieważ to często siatka z wielkimi oczkami, doskonale wszystko widać. Jadąc samochodem, można się bezpiecznie zatrzymać przy jednym z nich.
Bronte na mapie Sycylii.
Na koniec polecam ci dwa przepisy z pistacją w roli głównej: sernik pistacjowy i pistacjowe tiramisu.
Planując swoją podróż
Znajdź hotel lub apartament na wakacje dzięki booking.com.
Pamiętaj, aby zawsze mieć wykupione ubezpieczenie turystyczne. Ja korzystam z najlepszej na rynku porównywarki rankomat.pl.
Bilety lotnicze możesz znaleźć i zarezerwować na booking.com.
Jeśli potrzebujesz samochodu we Włoszech, skorzystaj z najlepszej porównywarki discovercars.com.
Potrzebujesz biletów na prom? Znajdziesz je na Direct Ferries.
Gdy kupujesz coś za pośrednictwem moich linków, zarabiam niewielką kwotę. Ty nadal płacisz tyle samo, ze mną dzieli się sprzedawca. Dziękuję za twoje znaczące wsparcie.
Nie masz teraz czasu na czytanie? Nie ma sprawy! Zapisz sobie poniższe zdjęcia na Pinterest, aby przeczytać później.
Włoska poczta
Dzielę się z Tobą moimi włoskimi podróżami, mając nadzieję, że cię zainspirują do samodzielnego poznawania jednego z najpiękniejszych krajów na świecie.
Dołącz do czytelników mojego newslettera, poste italiane. Dzięki temu nie przeoczysz niczego, co się pojawiło na blogu, a także otrzymasz mnóstwo dodatkowych informacji.
Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu praktycznych informacji o Italii, zapraszam Cię do mojej grupy na FB: Moje wielkie włoskie podróże, którą wyróżnił Magazyn Glamour, jako jedna z najciekawszych grup na FB.
Zapraszam cię także na mojego Instagrama, na którym znajdziesz całą masę włoskich inspiracji!
La vita è bella! Życie jest piękne!
